De Nederlandse markt voor e-books stelt nog niets voor. Dat komt mede door het hoge btw-tarief van 19 procent. Maar wie vanuit Luxemburg verkoopt, hoeft slechts 3 procent te berekenen. Waarom stapt niemand in dit gat?

Toegegeven, het begon even te kriebelen op de Z24-redactie. Het is dat we ons
uitstekend vermaken met ons eigen bedrijf, maar toen we ons verdiepten in de
markt voor e-books roken we opeens handel.

Ga maar na: in 2011 kwam slechts 1,3 procent van de omzet in de Nederlandse
boekenmarkt uit e-books. Goed voor een schamele 8 miljoen euro
consumentenomzet (inclusief btw). Ter vergelijking: in de VS komt zo’n 15
procent van de omzet al uit e-books; voor sommige fictie-uitgevers is het
zelfs al 25 procent.

Dat gigantische verschil komt door tal van oorzaken. Eén ervan is de
conservatieve houding van uitgevers die bang zijn voor omzetverlies op hun
papieren uitgaven. En dus stellen ze minder titels digitaal ter beschikking.

Een andere factor is dat Amazon niet in Nederland actief is met zijn handige
bestelsysteem: je kunt hun boeken op elk apparaat lezen, van mobieltje tot
tablet. Of op hun eigen e-reader, de Kindle.

BTW

Nóg een factor is de btw. In Nederland is die voor papieren boeken 6 procent,
maar voor e-books 19 procent, en straks zelfs 21 procent. Bizar maar waar.
En dat maakt e-books onnodig duur.

Daar staat tegenover dat de vaste boekenprijs niet voor e-books geldt. In
theorie zouden webwinkels als Bol.com dus kunnen stunten met prijzen.
Alleen: ze doen het niet. Het best verkochte boek deze week, Gijp,
kost bij zowel Bol.com als eBook.nl 15,99 euro. De nummer twee, Nicci
Frenchs Dinsdag is voorbij, kost bij beide 14,99 euro. De nummer
drie: Vijftig tinten grijs van Erica James: bij beide 9,99 euro.

De vraag is dus: wie schudt deze duffe markt op? Als je vanuit Luxemburg de Nederlandse markt verovert, kun je het btw-voordeel doorgeven aan de klant. "Inderdaad een goeie optie", bevestigt btw-expert Jan Snel van fiscaal-juridisch adviesbureau Baker & McKenzie. Zo doet Amazon het, dat de Britse boekenmarkt bestookt. Het Europese hoofdkwartier zetelt in het Groothertogdom, net als iTunes van Apple.

Vraag is dus: wat let je. Formeel niets, zegt Cecilia van Dalen, secretaris
economisch-juridische zaken van het Nederlands Uitgeversverbond. "Maar
Luxemburg heeft op eigen houtje die btw op e-books verlaagd. In strijd met
Europese regels, want e-books staan niet op de lijst van producten en
diensten waarvoor een laag tarief mag gelden." Volgens haar kan de
Europese Commissie hier tegen optreden, als ze zou willen, met een zogeheten
inbreukprocedure, met kans op boetes voor het land in kwestie.

Frankrijk heeft overigens ook de btw op e-books verlaagd. Nederland voelt er
daarentegen weer niets voor om voor de muziek uit te lopen.

Tijdelijk voordeel

Jan Snel van Baker & McKenzie, wijst erop dat er op dat het btw-voordeel
van tijdelijk aard is. "Vanaf 1 januari 2015 wordt voor elektronische
diensten als e-books het land van levering bepalend voor de btw, niet het
land van oorsprong."

Je hebt dus maar een tijdelijk voordeel - de 3 procent van Luxemburg versus de
19 procent van Nederland - maar je zou in die jaren wel een voorsprong
kunnen opbouwen als e-books specialist, bevestigt Cecilia van Dalen. Waarom
doet eBook dat eigenlijk niet? Dat is zo'n specialist, al is het onderdeel
van NDC VBK, een klassieke uitgever van boeken en kranten. "Het is iets
wat we onderzoeken", zegt directeur Erik Rigters, "maar het is de
vraag of het voor die paar jaar de moeite waard is."

De markt is er, zegt hij. "Ik ben ervan overtuigd dat je de Amerikaanse
statistieken over een paar jaar ook in Nederland krijgt." Dat zou de
markt laten exploderen van de huidige 8 miljoen naar pakweg 80, 90 miljoen
euro.

Wie durft die markt te bestormen? Met een agressief prijsmodel - tegen de wens
van de huidige boekenuitgevers in. Met innovatieve acties (detectiveweken,
literatuurnachten). En mogelijk een publicatieplatform voor wetenschappers
of hobbyschrijvers die hun schrijfsels als e-book willen publiceren.

Genoeg kansen, zo lijkt het. Maar het is geen markt voor watjes. Want als
Amazon ooit de Nederlandse markt betreedt, zoals de geruchten willen, kun je
een hevig gevecht verwachten. Rigters van eBook is er niet bang voor. "Op
een dag komen ze. Maar met zo'n marktomvang blijven er voldoende miljoenen
omzet over."

Dus op naar Luxemburg. Maar let op, zegt Jan Snel: "De praktijk is
complexer dan op papier." Je moet daadwerkelijk verhuizen naar het
groothertogdom. Want dat is een eis van de Luxemburgers: de belangrijkste
functies moeten daadwerkelijk plaatsvinden vanuit het land. Maar ach, dat is
maar op 4 uur rijden van Amsterdam.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl